Dobór odpowiedniego siodła, które zapewni maksimum komfortu zarówno wierzchowcowi, jak i jeźdźcowi, to zawsze trudny orzech do zgryzienia. To zadanie staje się jeszcze trudniejsze, kiedy musimy dopasować siodło dla kuca. Przez długi czas nie przywiązywano do tego aż tak dużej wagi, ale dzisiaj chyba już nie trzeba nikogo przekonywać, że bez względu na to, czy mamy do czynienia z kucem sportowym startującym w konkursach, czy też z kucem używanym w dziecięcej rekreacji, to zasługują one na sprzęt dopasowany indywidualnie do ich potrzeb.
W tym artykule podpowiemy Ci, na co zwrócić szczególną uwagę wybierając siodło dla kuca i jakie są najczęstsze problemy, z którymi będziemy musieli się zmierzyć, szukając idealnego siodła dla kuca.
Dlaczego tak ciężko jest dobrać siodło dla kuca?
Dwa najczęściej spotykane problemy przy doborze siodła dla kuca to:
Specyficzna budowa kucy.
O ile wiele ras kuców sportowych (szczególnie tych w górnym przedziale dopuszczalnego wzrostu) jest w typie szlachetnym i poza niewielkim wzrostem, ich budowa nie odbiega znacząco od budowy dużych koni, to jednak ogromna część kucy jest zbudowana nieco inaczej. Często spotkamy u kucy takie cechy charakterystyczne jak:
- Prosty, krótki grzbiet.
- Mało zarysowany kłąb.
- Krótka, mocna szyja.
- “Beczkowaty”, krótki tułów z mocno wysklepionymi żebrami.
Taką budową charakteryzują się również spotykane u nas często konie ras prymitywnych, tzn. Koniki Polskie i Hucuły. Jak łatwo można zauważyć, budowa kucy predysponuje je do tego, aby siodło przesuwało się do przodu. Oprócz nadmiernego nacisku na okolice kłębu powoduje to, że tył siodła unosi się, a panele mogą nie przylegać zbyt dobrze do grzbietu. To właśnie te możliwe niedogodności należy mieć na uwadze, wybierając siodło.
Wzrost i budowa jeźdźca w stosunku do wielkości kuca.
Czasami zdarza się, że osoba jeżdżąca na kucu, mimo niewysokiej wagi czy drobnej budowy jest jednak stosunkowo wysoka (lub o długich nogach). W takiej sytuacji wyzwaniem jest, znalezienie siodła, które będzie dobrze dopasowane do naszego wierzchowca, a jednocześnie będzie miało odpowiedni rozmiar siedziska i długość tybinek, by zapewnić jeźdźcowi możliwość wygodnego i przede wszystkim prawidłowego dosiadu.
W sytuacji, kiedy jeździec jest nieco wyższy, dobór odpowiedniego siodła zawsze będzie wymagał pójścia na pewien kompromis pomiędzy wygodą jeźdźca, typem siodła i aspektem wizualnym. Należy pamiętać, że kuce z zasady mają stosunkowo krótką część grzbietu, na której może leżeć siodło. Zbyt duże siodło może ograniczać ruch łopatek, a siedzisko umiejscowione zbyt daleko (za ostatnim żebrem) będzie powodowało dyskomfort lub nawet ból przy dłuższej jeździe. Ciężar jeźdźca rozkłada się wtedy w miejscu, w którym nie ma silnych mięśni, które mogłyby go w pewien sposób amortyzować i naciska na wrażliwe rejony nerek (i jajników u klaczy).
Na co zwrócić szczególną uwagę wybierając siodło dla kuca?
Wybierając siodło dla kuca, musimy szukać takiego modelu, który w jak optymalny sposób dopasuje się do jego budowy. Od tego zależy w końcu wygoda naszego wierzchowca, która przekłada się w bezpośredni sposób na jego chęć do pracy, ale też na bezpieczeństwo jeźdźca i na to, z jaką szybkością będzie robił postępy i wyrabiał pozytywne nawyki w swoim dosiadzie.
Łęk – ze względu na specyficzną budowę kucy w rejonie kłebu, dobrym rozwiązaniem może być siodło z systemem wymiennych łęków lub z łękiem, który można dopasować w stosunkowo prosty sposób.
Siedzisko – wiele siodeł dla kucy ma stosunkowo płaskie, “otwarte” siedziska. Tego typu siedzisko daje większą swobodę poruszania się w siodle. Początkującym jeźdźcom pomaga znaleźć naturalną równowagę i uzyskać szybciej niezależny dosiad. Jest to też dobre rozwiązanie, jeśli kuc charakteryzuje się bardzo krótkim grzbietem, a jeżdżąca na nim osoba jest stosunkowo wysoko. Należy jednak wziąć pod uwagę, że głębsze siedzisko daje większe poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie, szczególnie dzieciom zaczynającym swoją przygodę z jeździectwem. Dlatego zawsze przed zakupem siodła musimy dokładnie przeanalizować, kto będzie głównie z niego korzystał, oraz jakie są umiejętności tej osoby czy osób.
Klocki przednie i tylne – szczególnie ważne w sportowych modelach siodeł dla kucy, zarówno tych skokowych, jak i ujeżdżeniowych. Preferowana wielkość klocków zależy od indywidualnych preferencji – niektórzy jeźdźcy czują się lepiej, mając większy zakres ruchów, inni natomiast potrzebują mocniejszego oparcia. Jeśli jednak kupujemy siodło na kuca dla dziecka czy szybko rosnącego nastolatka, to warto wybrać model z odpinanymi klockami, w którym możemy zmieniać nie tylko ich wielkość, ale również skątowanie i ustawienie. Dzięki temu będziemy mogli je dopasować do zmieniającego się wzrostu jeźdźca. Źle dopasowane klocki mogą blokować prawidłowe używanie pomocy i negatywnie wpływać no pozycję w siodle.
Panele – jeśli mamy do czynienia z kucem o typowej budowie, tzn. prosty grzbiet i mocno okrągła kłoda, to ogólną zasadą, którą możemy się kierować, jest to, aby jeździec był jak najbliżej konia. Łatwiej więc będzie nam dopasować siodło typu close contact. Doświadczony rymarz będzie umiał odpowiednio dopchać lub zmniejszyć panele wypełnione wełną, lub innym włóknem, tak aby, jak najlepiej dopasowały się do grzbietu. Przy panelach wypełnionych np. pianką, czy innym jednolitym wypełnieniem, jakakolwiek zmiana w tym obszarze będzie jednak bardzo ciężka, jeśli w ogóle możliwa.
Przystuły i popręg – u wielu kucy popręg często przesuwa się zbytnio do przodu i nie do końca utrzymuje siodło w odpowiedniej pozycji. Jeśli dodamy do tego większą niż u koni skłonność kucy do otyłości, oprócz przesuwania się siodła może to też skutkować otarciami w rejonie popręgu i dyskomfortem. Jeśli więc jest to powracający problem, to dobrym rozwiązaniem może być siodło o bardziej rozbudowanym systemie przystuł. Niektóre modele oferują większą ilość przystuł lub punktów ich zaczepienie (zazwyczaj są to cztery punkty o szerszym niż standardowy rozstawie) lub tak zwany Y-Girth System, czyli rodzaj przystuł w kształcie litery Y, gdzie możemy dowolnie modyfikować ich długość. Dzięki temu będzie nam łatwiej znaleźć idealny punkt zaczepienia popręgu, tak aby ten dobrze stabilizował siodło.
Alternatywa dla siodła dla kuca – pad do jazdy na oklep.
W niektórych przypadkach możemy również rozważyć użycie padu do jazdy na oklep, zamiast siodła dla kuca. Pad nie nadaje się do długich przejażdżek, czy do jazdy sportowej, ale sprawdzi się bardzo dobrze podczas krótkich sesji treningowych, oprowadzaniach czy też przy zajeżdżaniu kucy i początkach pracy z nimi pod siodłem. Dobrej jakości pady są odpowiednio grube, aby chronić koński grzbiet i kręgosłup przed naciskiem kości kulszowych jeźdźca. Często są również powleczone na zewnątrz zamszem lub innym materiałem, który zapewnia lepszą przyczepność. Jazda z padem zamiast siodła bardzo pomaga w doskonaleniu dosiadu i równowagi, nie tylko u zupełnie początkujących jeźdźców. Pamiętaj, że pad do jazdy na oklep nie powinien mieć strzemion – przymocowane do stosunkowo cienkiego padu, strzemiona wywierałyby nacisk bezpośrednio na grzbiet i kręgosłup konia.
